13 Temmuz 2012 Cuma

Osmanlıca Yapı Kitabesi ve Mücevher Ebced

Osmanlıca Yapı Kitabesi ve Mücevher Ebced: Safranbolu Köprülü Mehmet Paşa Muvakkithanesi ve Mücevher Ebced
Köprülü Mehmet Paşa’nın Safranbolu’da yaptırdığı, 1661 yılında ibadete açılan Camii avlusundaki, Kütüphane ve Muvakkithane’den, Muvakkithaneye ait Ta’lik kitabe.

Bu vakfî Köprülüzade Mehmed Paşa merhumun - olub bünyad kıldı cümle ehl-i beldeyi ihya
Yapıldı camisi yanına bir de kütübhane - bekâda ruh-i pakın rahmete gark eyleye Mevlâ
Tanin-endazdır her saatin rakkasi gerdune - Bu yerlerde nazirin görmemişdir din ü dünya
Mücevher saat-âsâ bak Kerîmi yazdı tarihin - Bina oldu ne alî bu muvakkithâne-i valâ
H.1274

Kitabenin tarihi, sadece Noktalı harflerin hesaba alındığı mücevher ebced hesabı yöntemiyle düşülmüştür.

Tarihin noktalı olarak düşürüleceğine önceden mu’cem, cevher, cevherîn, cevâhir, mücevher, gevher, güher, menkût gibi sözlerle işaret edilir. Burada, son satırdaki Mücevher kelimesi ile buna işaret edilmiştir.

Bu durumda kitabenin tarihi, “ Bina oldu ne alî bu muvakkithâne-i valâ” mısra’ındaki noktalı harfler hesaba alındığında; be(2) + nun(50) + ye(10) + nun(50) + ye(10) + be(2) + kaf(100) + te(400) + ha(600) + nun(50) = 1274 Hicri olarak bulunur. Bu da Milâdî 1857 senesine denk gelir.

Kitabedeki bazı kelimeler:
tanin: tınlamak, çınlamak
tanin-endâz: çınlayan, tınlayan
saat-âsâ: saat gibi
muvakkithane: zaman ölçümü yapılan yer, vaktin tayin edildiği yer
nazir(e): denk, eş, örnek, benzeyen
gerdun: dünya, felek

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Yorumunuzu yazınız...