Osmanlıca Türkçesi عثمانليجة - لسان عثمانى Lisan-ı Osmani - Osmanlı Türkçesi - Tarihi Türkiye Türkçesi - Ottoman OSMANLI osmanli turkish Türkçe TURKCE OSMANLI TURKCESI OSMANLI Türkçesi ESKI TURKCE eski türkçe ESKI YAZI alfabe elifba alphabet OSMANLICA osmanlica Turkce turkish dil lisan language klavye keyboard turk dili Q klavye Turkish Q keyboard eski Turkce eski yazi
30 Nisan 2013 Salı
27 Nisan 2013 Cumartesi
Osmanlıca Eskişehir Kartpostalı
Osmanlıca Eskişehir Kartpostalı: Üzeri Osmanlıca yazılı Eskişehir Porsuk çayı manzarası.
Eskişehir'de Porsuk Suyu üstünde eski köprü
Osmanlıca Suriye Helep
Osmanlıca Suriye Halep: Osmanlıca yazılı Osmanlı Suriyesinde Halep'de bir cadde.
Halep'de bir cadde.
Osmanlıca Samsun Kartpostalı
Osmanlıca Samsun Kartpostalı: Osmanlıca yazılı Samsun manzarası, 1903 senesi.
Samsun'un manzara-i umumiyesi
26 Nisan 2013 Cuma
Osmanlıca Devlet Arması İzahı
Osmanlıca Devlet Armasının Ayrıntılı Olarak İzahı:
Topkapı Sarayı Harem girişinde köşeye yerleştirilmiş bir arma.
Tuğra II. Abdülhamid Han'a ait. Bu da eserin 1876-1909 yılları arasında yapıldığını göstermektedir.
Osmanlı Arması 18. asır sonlarında meydana gelmeye başlayıp, karakteristik özelliklerini II. Abdülhamit Han devrinde kazanmıştır. Bu devirde devletin unsurlarını armaya yerleştirme fikri ön plana çıkmıştı.
Arma çok farklı fonlarda olabiliyor. Ama temel özellikleri hemen hemen aynıdır.
Saltanat ve orduyu temsil eden motifler kullanılmıştır.
1- Tuğranın etrafınaki bu güneş motifi, padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir.
2- II. Abdülhamit'in tuğrası.
3- Sorguçlu serpuş: Osman gaziyi ve tahtı temsil eder.
4- Kalkan: Ortasında stilize edilmiş bir güneş motifi var. 12 yıldız: Rivayete göre bu 12 yıldız 12 burcu temsil eder. Güneş bu burçlar üzerinde hareket eder. Böylece Osmanlı kainatın merkezi addedilmiştir.
Başka bir rivayete göre Osmanlı'nın 12 eyaletini temsil eder.
5- Osmanlı sancağı.
6- Mızrak: Son dönem mızraklı süvari alaylarını remzeder.
7- Tek taraflı teber (balta): tören silahıdır.
8- Çift taraflı teber: Orduda üst düzey görevliler tarafından üstünlük sembolü olarak kullanılmıştır.
9- Mızrak.
10- El siperlikli tören kılıcı: bu kılıç klasik türk kılıcı olmayıp, o devirdeki subaylar tarafından kullanılırdı.
11- Top: topçu ocaklarını temsil eder.
12- Kılıç: geleneksel türk kılıcı.
13- Top gülleleri.
14- Borazan: modern mızıka takımının kullandığı çalgı aletidir.
15- Yay.
16- Çapa: Osmanlı denizciliğini temsil eder.
17- Bereket boynuzu: bu boynuzun Osmanlı kültürüyle alakası yoktu. Armayı tasarlayan kişi azınlıklardan biri veya bir Avrupalı olsa gerek. Osmanlı topraklarını temsil ettiği rivayet edilir.
18- Hilafet sancağı (yeşille remzedilmiş).
19- (Üstte) Kuran-ı Kerim. (Altta) Kanunnameler (böylece devletin adaletinin osmanlı yazılı kanunları ve şeriat ile sağlandığı remzediliyor).
20- Terazi: şeşper ve asaya asılıdır. adaleti temsil eder.
21- Asa ve şeşper(altı dilimli topuz) şeşper: asalet ve üstünlüğü remzeder. asa: Hz. Musa'nın asasını remzeder.
22- Toplu tabanca: 1840'dan itibaren bütün subayların kullandığı silahtı. Osmanlı ordusunun modernize edildiğini remzeden bir motif.
23- Kılıç.
24- Çift taraflı teber.
25- Süngülü tüfek: Nizam-ı Ceditle birlikte Osmanlı ordusunun asıl silahı olmuştur.
26- Şefkat nışanı: 1878'de II. Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiş olup; savaş zamanında, büyük afetlerde devlete, millete hizmet eden kadınlara verilirdi.
27- Mecidi nişanı: Beş ayrı derecesi vardır ki kişinin başarıları arttıkça bir üst derecesi verilirdi. Üst derece verilince alt derece geri alınırdı. Savaşlarda üstün başarı gösteren askerlere verilirdi.
28- Nışan-ı iftahar: Sultan Abdülmecid döneminde ihdas edilmiştir. Üst düzey devlet hizmetlileri ve askerlere verilirdi.
29- Nışan-ı osmani: Sultan Abdülaziz Han tarafından 1862'de ihdas edilmiş olup, devlet hizmetinde üstün başarı sağlayanlara verilirdi.
30- Nışan-ı al-i imtiyaz: Devlet adına faydalı işlerde bulunmuş ilim adamları, idareci ve askerlere verilmek üzere 1876'da II. Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiştir.
Kaynak: http://www.msxlabs.org
Osmanlıca Genel Fuarı
Osmanlıca Genel Fuarı: Osmanlıca yazılı fotoğrafta: 28 Şubat 1863-1 Ağustos 1863 tarihleri arasında İstanbul'da düzenlenen bir fuardır. İstanbul'un en merkezî alanlarından birinde gerçekleştirilmiş, gerek devlet erkânı, gerek yerli halk, gerekse yabancı ziyaretçiler sergiye büyük ilgi göstermiştir.
Sergi-i Umumî-i Osmanî
(Osmanlı Genel Sergisi)
Osmanlıca Kurtuluş Savaşı Mevlevi Taburu
Osmanlıca Kurtuluş Savaşı Mevlevi Taburu: Üzeri Osmanlıca yazılı fotoğraf Konya Mevlevi Taburu Seferberlikte cepheye giden Mevlevi gönüllüleri. Gönüllü Mevlevî Taburu, Birinci Dünya Savaşında Suriye cephesindeki askerlerin maneviyatını artırmak amacıyla Sultan Reşad"ın isteği üzerine kurulmuştur. Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver"in tespitlerine göre 47 Mevlevîhaneden ve diğer bazı tekkelerden gelmiş 1026 kişiden oluşan Tabur, o zamanlar çelebilik makamında bulunan Veled Çelebi"nin kumandanlığında 26 Şubat 1915"te Konya'dan uğurlanmış, bir aylık yolculuktan sonra 27 Mart 1915'te Şam-ı Şerife ulaşmıştır.
Mevlevi gönüllü taburu efradi besalet tahaddi
(Mevlevî gönüllü taburunun doğuştan kahraman erleri)
(Mevlevî gönüllü taburunun doğuştan kahraman erleri)
25 Nisan 2013 Perşembe
Osmanlıca İstanbul Taksim Topçu Kışlası
Osmanlıca İstanbul Taksim Topçu Kışlası: Bu gün yerinde Taksim Gezi Parkı bulunan muhteşem Osmanlı eseri Taksim Kışlası yerine yeniden yapılması planlanıyor.
Beyoğlunda kain Topçu Kışlasının medhali
21 Nisan 2013 Pazar
Osmanlıca Eyalet Sistemi
Osmanlı'da Eyalet Sistemi
OSMANLI TAŞRA TEŞKİLATI
TIMAR VE İLTİZAM SİSTEMİ: Osmanlı Devletinde taşra teşkilatının(merkez dışı) temelini tımar (dirlik)
sistemi oluşturuyordu.Devlet bazı bölgelerin vergi gelirlerini hizmet veya maaş karşılığı olarak
askerlere veya devlet görevlilerine ayırırdı. Bu gelir kaynağına DİRLİK denilirdi. Dirlikler 3'e ayrılmıştı.
1-TIMAR: Tımar sistemine göre savaşta sivrilmiş,tımar beyi olma özelliği kazanmış sipahilere
verilen 3-20 bin akçe yıllık vergi geliri olan dirliklerdir.
2-ZEAMET: Savaşta üstün yetenek göstermiş olan tımar sahipleri ile devlet merkezindeki divân
çavuşlarına, müteferrika ve kâtipler ile eyalet ve sancaklardaki ileri gelen devlet
görevlilerine verilen yıllık vergi geliri 20-100 bin akçe arsındaki dirliklerdir.
3-HAS: Padişah ve ailesine, sadrazam, vezirler, beylerbeyi ve sancak beylerine verilen geliri 100
bin akçeden fazla dirliklerdir.
AÇIKLAMA: Tımar sahipleri ilk 3 bin, zeamet sahipleri ise ilk 20 bin akçesini kendi geçimleri için
ayırırlardı. Buna KILIÇ HAKKI denirdi. Tımar sahipleri geri kalan gelirin her 3 bin akçesi,
zeamet ve has sahipleri ise her 5 bin akçesi için tam teçhizatlı bir atlı asker yetiştirmek
ve gerektiğinde bunlarla birlikte savaşa katılmak zorundaydı. Bu askere CEBELÜ denirdi.
Dirlik sahipleri kendisine verilen toprakları köylüye 50-150 dönümlük topraklar halinde dağıtır.
Ve hasat zamanında köylünün yetiştirdiği ürünün vergisini(öşür yada harac) alırlardı.
Dirlik sisteminde toprağın;
1-Mülkiyeti DEVLETE,
2-Vergisi DİRLİK SAHİBİNE,
3-Kullanım hakkı KÖYLÜYE aittir.
TIMARLI SİPAHİ HANGİ DURUMLARDA TOPRAĞI KÖYLÜDEN GERİ ALABİLİRDİ ?
1-Toprağı sebepsiz yere terk edenlerden,
2-Sebepsiz yere 3 yıl üst üste ekmeyenlerden,
3-Sebepsiz yere vergisini vermeyenlerden.
TIMARLI SİPAHİNİN KÖYLÜYE KARŞI GÖREVLERİ NELERDİR ?
1)-Köylünün güvenliğini sağlamak,
2)-Köylünün tohum,gübre vb. ihtiyaçlarını temin etmek,
3)-Köylünün vergisini en kolay şekilde ödemesini sağlamak
DİRLİK (TIMAR) SİSTEMİNİN YARARLARI NELERDİR ?
1)- Devlet Merkezden toplanması son derece zor vergiler böylece toplamış oluyor,
2)- Devlet bazı görevlilerine maaş vermekten kurtuluyor
3)- Devlet asker yetiştirmekten kurtuluyor
4)- Devlet toprakları boş kalmadığından üretim artıyor.
5)- Tımarlı sipahiler bulundukları yerlerde güvenliği sağlıyor.
NOT: Tımar ve zeamet sistemi II.Mahmut zamanında kaldırılarak başta valiler olmak üzere devlet
memurları maaşa bağlandı.
İLTİZAM SİSTEMİ: İltizâm devlete ait bir gelirin ihale yoluyla şahıslara verilmesidir. 16. yüzyıldan
sonra uygulamaya konulan bu sistemde devlete ait bir gelir genellikle 3 yıllık bir süre için açık
artırmaya çıkarılır,en yüksek bedeli verene devredilirdi. Bu ihaleyi kazanan kişiye MÜLaaaİM
denirdi.Mülaaaîmlere dirlik sahiplerine verilen haklar tanınmıştı.
NOT: Bu sistemin en önemli yararı devletin acil para ihtiyacını karşılamasıdır.
NOT: Zaman içinde tımar toprakların MUKATAA haline getirilip mülaaaime verilmesi yaygınlaşmışdır.
TIMARLARIN MUKATAA HALİNE GETİRİLİP MÜLaaaİME VERİLMESİ
NE GİBİ OLUMSUZ SONUÇLAR DOGURMUŞTUR ?
1)-Mülaaaîm baskısı altında kalan halkın vergisini ödeyememesine ve toprağını terk etmesine
2)-İltizamların genellikle o bölgedeki zengin ve güçlü kişilere (AYAN) verilmesiyle, taşradaki
ayanlar güç kazanmaya başlamışlar ve devlete baş kaldırmışlardır
3)-Tımar toprakların iltizama verilmesiyle, valiler eskiden tımarlı sipahiye yaptırdıkları
güvenlik ve askerlik hizmetini, SARICA SEKBAN denilen kapılarında besledikleri askerlere
yaptırmaya başladılar. Barış döneminde veya beylerinin tayini çıktığında işşiz kalan ve LEVENT
adını alan bu insanlar eşkiyâlık yaparak karınlarını doyurmaya başladılar.
NOT: İltizâm yöntemi Tanzimata(1839) kadar yürürlükte kalmış,bu tarihte kaldırılmıştır. Ancak
1855'ten itibaren iltizâma yeniden dönülmüştür.
İDARİ TEŞKİLATI:
Osmanlı ülkesi idari bakımdan EYALETLERE, eyaletler SANCAKLARA, Sancaklar KAZALARA, kazalar da
TIMARLI NAHİYELERİNE ayrılmıştı.
1)- EYALETLER (BEYLERBEYİLİK):
Eyaletlerin başında BEYLERBEYİ bulunuyordu. Eyalet içinde beylerbeyinin bulunduğu sancak PAŞA
SANCAĞI adıyla anılırdı. Beylerbeyi Divan-ı Hümayûnun küçük bir kopyesi olan "Eyalet divanı"nın
başıydı.
Eyalet Divanının üyeleri şunlardır:
1-Beylerbeyi: Eyaletin ve eyalet divanının başıydı. Hizmetinde KAPU HALKI denilen çok sayıda
görevli ve asker bulunurdu. Beylerbeyi tayini çıktığında kapuhalkını da beraberinde
götürürdü.
2-Beylerbeyi Kethüdası: Beylerbeyinin yardımcısıydı.
3-Eyalet Defterdarı: Eyaletin mâli işlerinden sorumluydu.
4-Eyalet Kadısı: Eyaletin yargı, belediye, noterlik vb. işlerinden sorumluydu.
5-Eyalet subaşısı: Bugünkü emniyet müdürü gibidir. Suçluların takibi ve yakalanmasında,
kadı tarafından verilen hükümlerin uygulanmasından ve merkezden gelen emirlerin
uygulanmasından sorumludur.
Osmanlı Devletinde eyaletler SALYANELİ ve SALYANESİZ olmak üzere ikiye ayrılıyordu.
Salyaneli (Yıllıklı) Eyaletler: Bu eyaletlerde tımar sistemi uygulanma, vergiler yıllık olarak
toplanırdı. Mısır, Habeş, Bağdat, Basra, Yemen, Tunus, Cezayir, Trablus salyaneli
eyaletlerdendi.
Salyanesiz (Yıllıksız) Eyaletler: Tımar(dirlik) sisteminin uygulandığı eyaletlerdir. Bu
eyaletlerdeki topraklar has,zeamet ve tımar olarak ayrılmıştır.Merkeze yakın eyaletlerdir.
Rumeli, Budin, Anadolu, Karaman, Dulkadir, Sivas, Erzurum, Diyarbakır, Halep, Şam, Trablusşam
salyanesiz eyaletlerdendir.
2)-SANCAKLAR: Kazaların birleşmesiyle meydana gelmişti. En üst dereceli yöneticisi SANCAK
BEYİ'dir.Sancaklarda asayiş sûbaşı ve Yasakçılar(asesler), kalenin korunması da kale
dizdarları tarafından yapılırdı.
3)-KAZALAR: Hem adlî hem de idarî birimdir. Kazaların başında yönetici olarak kadı bulunurdu.
İMTİYAZLI HÜKÜMETLER: Osmanlı devletinin hakimiyetini tanıyan Kırım Hanlığı, Mekke Emirliği,
Eflak, Boğdan ve Erdel Beylikleri,Sakız Cumhuriyeti imtiyazlı yönetimlerdi. Bunlar iç işlerinde
serbest olup, yöneticileri Osmanlı tarafından kendi soyluları arasından atanırdı. Bu
hükümetlerden Kırım Hanlığı ve Mekke Emirliği dışındakilerden yıllık belli bir vergi alınırdı.
B)- EYALET ASKERLERİ:
1)- TIMARLI SİPAHİLER: Tımar sistemi daha önceki Müslüman Türk devletlerinde gördüğümüz IKTA
sisteminin Osmanlılar tarafından geliştirilmiş şekliydi. Tımarlı Sipahiler kendilerine DİRLİK
verilen kişilerin beslemek zorunda oldukları tamamı Türklerden meydana gelen atlı
askerlerdi.Savaş sırasında ordunun sağ ve sol kanatlarında durarak,ordu merkezini yanlardan
gelecek saldırılara karşı korurlardı.Kanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlarına kadar devletin en
önemli ve en büyük askeri gücüydü.
2)- AKINCILAR: Sınır boylarında oturan Türklerden meydana gelen hafif süvari kuvvetleriydi. Başlıca
görevleri; ordunun keşif hizmetlerini görmek, kaçan düşmanı kovalamak, düşmanı oyalamaktı.
3)- AZAPLAR: Kelime anlamı bekâr demektir. Masrafları kendi şehir ve kasaba halkı tarafından
karşılanan gönüllü kuvvetlerdi.
4)- DELİLER: Düşmana korkusuzca saldırmaları nedeniyle "deli" olarak adlandırılmışlardır.
5)- GÖNÜLLÜLER: Sınırdaki kasaba ve şehirleri korumakla görevliydiler.
6)- BEŞLİLER: Her beş haneden bir kişi alınarak oluşturulan bu birlikler sınırdaki kalelerin
korunmasında görevlendirilirdi.
7)- YAYA VE MÜSELLEMLER: Ordunun önünde giderek yolları ve köprüleri onarırlardı.
C)- YARDIMCI KUVVETLER:
Bir savaş zamanında bağlı hükümetlerin(Kırım,Eflak-Boğdan) askerleri de Osmanlı ordusuna yardım
ederlerdi. Bunlar içinde en önemlisi Kırım kuvvetleriydi.
DENİZ ORDUSU(DONANMA):
Osmanlılar Orhan Bey zamanında Karesi Beyliğini ele geçirince bu beyliğin donanmasına da
sahipolmuşlardır. Yıldırım Bayezıt tarafından Gelibolu'da bir tersane yapılmıştır. Fatih zamanında
gelişmeye başlayan donanma, II.Beyazıt zamanında Kemal Reis'in, Kanunî zamanında da Barbaros
Hayrettin Paşa'nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en üstün güç haline gelmiştir.
Donanma komutanına Kaptan-ı Derya veya Kaptan Paşa, deniz askerlerine ise LEVENT denirdi.
Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis, Salih Reis, Pirî Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis, Kılıç Ali
Reis meşhur Türk denizcileridir.
OSMANLI TAŞRA TEŞKİLATI
TIMAR VE İLTİZAM SİSTEMİ: Osmanlı Devletinde taşra teşkilatının(merkez dışı) temelini tımar (dirlik)
sistemi oluşturuyordu.Devlet bazı bölgelerin vergi gelirlerini hizmet veya maaş karşılığı olarak
askerlere veya devlet görevlilerine ayırırdı. Bu gelir kaynağına DİRLİK denilirdi. Dirlikler 3'e ayrılmıştı.
1-TIMAR: Tımar sistemine göre savaşta sivrilmiş,tımar beyi olma özelliği kazanmış sipahilere
verilen 3-20 bin akçe yıllık vergi geliri olan dirliklerdir.
2-ZEAMET: Savaşta üstün yetenek göstermiş olan tımar sahipleri ile devlet merkezindeki divân
çavuşlarına, müteferrika ve kâtipler ile eyalet ve sancaklardaki ileri gelen devlet
görevlilerine verilen yıllık vergi geliri 20-100 bin akçe arsındaki dirliklerdir.
3-HAS: Padişah ve ailesine, sadrazam, vezirler, beylerbeyi ve sancak beylerine verilen geliri 100
bin akçeden fazla dirliklerdir.
AÇIKLAMA: Tımar sahipleri ilk 3 bin, zeamet sahipleri ise ilk 20 bin akçesini kendi geçimleri için
ayırırlardı. Buna KILIÇ HAKKI denirdi. Tımar sahipleri geri kalan gelirin her 3 bin akçesi,
zeamet ve has sahipleri ise her 5 bin akçesi için tam teçhizatlı bir atlı asker yetiştirmek
ve gerektiğinde bunlarla birlikte savaşa katılmak zorundaydı. Bu askere CEBELÜ denirdi.
Dirlik sahipleri kendisine verilen toprakları köylüye 50-150 dönümlük topraklar halinde dağıtır.
Ve hasat zamanında köylünün yetiştirdiği ürünün vergisini(öşür yada harac) alırlardı.
Dirlik sisteminde toprağın;
1-Mülkiyeti DEVLETE,
2-Vergisi DİRLİK SAHİBİNE,
3-Kullanım hakkı KÖYLÜYE aittir.
TIMARLI SİPAHİ HANGİ DURUMLARDA TOPRAĞI KÖYLÜDEN GERİ ALABİLİRDİ ?
1-Toprağı sebepsiz yere terk edenlerden,
2-Sebepsiz yere 3 yıl üst üste ekmeyenlerden,
3-Sebepsiz yere vergisini vermeyenlerden.
TIMARLI SİPAHİNİN KÖYLÜYE KARŞI GÖREVLERİ NELERDİR ?
1)-Köylünün güvenliğini sağlamak,
2)-Köylünün tohum,gübre vb. ihtiyaçlarını temin etmek,
3)-Köylünün vergisini en kolay şekilde ödemesini sağlamak
DİRLİK (TIMAR) SİSTEMİNİN YARARLARI NELERDİR ?
1)- Devlet Merkezden toplanması son derece zor vergiler böylece toplamış oluyor,
2)- Devlet bazı görevlilerine maaş vermekten kurtuluyor
3)- Devlet asker yetiştirmekten kurtuluyor
4)- Devlet toprakları boş kalmadığından üretim artıyor.
5)- Tımarlı sipahiler bulundukları yerlerde güvenliği sağlıyor.
NOT: Tımar ve zeamet sistemi II.Mahmut zamanında kaldırılarak başta valiler olmak üzere devlet
memurları maaşa bağlandı.
İLTİZAM SİSTEMİ: İltizâm devlete ait bir gelirin ihale yoluyla şahıslara verilmesidir. 16. yüzyıldan
sonra uygulamaya konulan bu sistemde devlete ait bir gelir genellikle 3 yıllık bir süre için açık
artırmaya çıkarılır,en yüksek bedeli verene devredilirdi. Bu ihaleyi kazanan kişiye MÜLaaaİM
denirdi.Mülaaaîmlere dirlik sahiplerine verilen haklar tanınmıştı.
NOT: Bu sistemin en önemli yararı devletin acil para ihtiyacını karşılamasıdır.
NOT: Zaman içinde tımar toprakların MUKATAA haline getirilip mülaaaime verilmesi yaygınlaşmışdır.
TIMARLARIN MUKATAA HALİNE GETİRİLİP MÜLaaaİME VERİLMESİ
NE GİBİ OLUMSUZ SONUÇLAR DOGURMUŞTUR ?
1)-Mülaaaîm baskısı altında kalan halkın vergisini ödeyememesine ve toprağını terk etmesine
2)-İltizamların genellikle o bölgedeki zengin ve güçlü kişilere (AYAN) verilmesiyle, taşradaki
ayanlar güç kazanmaya başlamışlar ve devlete baş kaldırmışlardır
3)-Tımar toprakların iltizama verilmesiyle, valiler eskiden tımarlı sipahiye yaptırdıkları
güvenlik ve askerlik hizmetini, SARICA SEKBAN denilen kapılarında besledikleri askerlere
yaptırmaya başladılar. Barış döneminde veya beylerinin tayini çıktığında işşiz kalan ve LEVENT
adını alan bu insanlar eşkiyâlık yaparak karınlarını doyurmaya başladılar.
NOT: İltizâm yöntemi Tanzimata(1839) kadar yürürlükte kalmış,bu tarihte kaldırılmıştır. Ancak
1855'ten itibaren iltizâma yeniden dönülmüştür.
İDARİ TEŞKİLATI:
Osmanlı ülkesi idari bakımdan EYALETLERE, eyaletler SANCAKLARA, Sancaklar KAZALARA, kazalar da
TIMARLI NAHİYELERİNE ayrılmıştı.
1)- EYALETLER (BEYLERBEYİLİK):
Eyaletlerin başında BEYLERBEYİ bulunuyordu. Eyalet içinde beylerbeyinin bulunduğu sancak PAŞA
SANCAĞI adıyla anılırdı. Beylerbeyi Divan-ı Hümayûnun küçük bir kopyesi olan "Eyalet divanı"nın
başıydı.
Eyalet Divanının üyeleri şunlardır:
1-Beylerbeyi: Eyaletin ve eyalet divanının başıydı. Hizmetinde KAPU HALKI denilen çok sayıda
görevli ve asker bulunurdu. Beylerbeyi tayini çıktığında kapuhalkını da beraberinde
götürürdü.
2-Beylerbeyi Kethüdası: Beylerbeyinin yardımcısıydı.
3-Eyalet Defterdarı: Eyaletin mâli işlerinden sorumluydu.
4-Eyalet Kadısı: Eyaletin yargı, belediye, noterlik vb. işlerinden sorumluydu.
5-Eyalet subaşısı: Bugünkü emniyet müdürü gibidir. Suçluların takibi ve yakalanmasında,
kadı tarafından verilen hükümlerin uygulanmasından ve merkezden gelen emirlerin
uygulanmasından sorumludur.
Osmanlı Devletinde eyaletler SALYANELİ ve SALYANESİZ olmak üzere ikiye ayrılıyordu.
Salyaneli (Yıllıklı) Eyaletler: Bu eyaletlerde tımar sistemi uygulanma, vergiler yıllık olarak
toplanırdı. Mısır, Habeş, Bağdat, Basra, Yemen, Tunus, Cezayir, Trablus salyaneli
eyaletlerdendi.
Salyanesiz (Yıllıksız) Eyaletler: Tımar(dirlik) sisteminin uygulandığı eyaletlerdir. Bu
eyaletlerdeki topraklar has,zeamet ve tımar olarak ayrılmıştır.Merkeze yakın eyaletlerdir.
Rumeli, Budin, Anadolu, Karaman, Dulkadir, Sivas, Erzurum, Diyarbakır, Halep, Şam, Trablusşam
salyanesiz eyaletlerdendir.
2)-SANCAKLAR: Kazaların birleşmesiyle meydana gelmişti. En üst dereceli yöneticisi SANCAK
BEYİ'dir.Sancaklarda asayiş sûbaşı ve Yasakçılar(asesler), kalenin korunması da kale
dizdarları tarafından yapılırdı.
3)-KAZALAR: Hem adlî hem de idarî birimdir. Kazaların başında yönetici olarak kadı bulunurdu.
İMTİYAZLI HÜKÜMETLER: Osmanlı devletinin hakimiyetini tanıyan Kırım Hanlığı, Mekke Emirliği,
Eflak, Boğdan ve Erdel Beylikleri,Sakız Cumhuriyeti imtiyazlı yönetimlerdi. Bunlar iç işlerinde
serbest olup, yöneticileri Osmanlı tarafından kendi soyluları arasından atanırdı. Bu
hükümetlerden Kırım Hanlığı ve Mekke Emirliği dışındakilerden yıllık belli bir vergi alınırdı.
B)- EYALET ASKERLERİ:
1)- TIMARLI SİPAHİLER: Tımar sistemi daha önceki Müslüman Türk devletlerinde gördüğümüz IKTA
sisteminin Osmanlılar tarafından geliştirilmiş şekliydi. Tımarlı Sipahiler kendilerine DİRLİK
verilen kişilerin beslemek zorunda oldukları tamamı Türklerden meydana gelen atlı
askerlerdi.Savaş sırasında ordunun sağ ve sol kanatlarında durarak,ordu merkezini yanlardan
gelecek saldırılara karşı korurlardı.Kanuni Sultan Süleyman'ın son zamanlarına kadar devletin en
önemli ve en büyük askeri gücüydü.
2)- AKINCILAR: Sınır boylarında oturan Türklerden meydana gelen hafif süvari kuvvetleriydi. Başlıca
görevleri; ordunun keşif hizmetlerini görmek, kaçan düşmanı kovalamak, düşmanı oyalamaktı.
3)- AZAPLAR: Kelime anlamı bekâr demektir. Masrafları kendi şehir ve kasaba halkı tarafından
karşılanan gönüllü kuvvetlerdi.
4)- DELİLER: Düşmana korkusuzca saldırmaları nedeniyle "deli" olarak adlandırılmışlardır.
5)- GÖNÜLLÜLER: Sınırdaki kasaba ve şehirleri korumakla görevliydiler.
6)- BEŞLİLER: Her beş haneden bir kişi alınarak oluşturulan bu birlikler sınırdaki kalelerin
korunmasında görevlendirilirdi.
7)- YAYA VE MÜSELLEMLER: Ordunun önünde giderek yolları ve köprüleri onarırlardı.
C)- YARDIMCI KUVVETLER:
Bir savaş zamanında bağlı hükümetlerin(Kırım,Eflak-Boğdan) askerleri de Osmanlı ordusuna yardım
ederlerdi. Bunlar içinde en önemlisi Kırım kuvvetleriydi.
DENİZ ORDUSU(DONANMA):
Osmanlılar Orhan Bey zamanında Karesi Beyliğini ele geçirince bu beyliğin donanmasına da
sahipolmuşlardır. Yıldırım Bayezıt tarafından Gelibolu'da bir tersane yapılmıştır. Fatih zamanında
gelişmeye başlayan donanma, II.Beyazıt zamanında Kemal Reis'in, Kanunî zamanında da Barbaros
Hayrettin Paşa'nın Osmanlı hizmetine girmesiyle Akdeniz'de en üstün güç haline gelmiştir.
Donanma komutanına Kaptan-ı Derya veya Kaptan Paşa, deniz askerlerine ise LEVENT denirdi.
Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis, Salih Reis, Pirî Reis, Murat Reis, Seydi Ali Reis, Kılıç Ali
Reis meşhur Türk denizcileridir.
Osmanlıca Eyalet İsimleri
Osmanlıca Eyalet İsimleri
Osmanlı Eyaletleri
Osmanlı Devletinde 250′den fazla eyalet vardır. 5 tane özerk bölge vardır. 1864′te kabul edilen Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tüm eyaletler vilayete çevrilmiştir.
1609′dan sonra yıkılan ve 1609′den önce kurulan eyaletler burada belirtilmiştir.
Eyaletin adı Osmanlıca ve Türkçe adı Kalma süresi
Abhazya Eyaleti Abhaz ? yıl (1578–?) also called Sohumkale or Gürcistan and included Megrelya and Imeretia as well as modern Abhazya – nominally annexed but never fully conquered
Ahıska Paşalığı Ahıska ? yıl (1603–?) either split from or coextensive with Samtskhe
Dağıstan Eyaleti Dağıstan ? yıl (1578–?) also called Demirkapı – assigned a serdar [chief] rather than a beylerbeyi
Dmanisi Tumanis ? yıl (1584–?)
Ganja Gence 16 yıl (1588–1604)
Gori Gori ? yıl (1588–?) probably replaced Tiflis after 1586
Győr Yanık 04 yıl (1594–1598)
Kakheti Kaheti ? yıl (1578–?) Kakhetian king was appointed hereditary bey
Lazistan ? yıl (1574–?)
Lorri Lori ? yıl (1584–?)
Moldovya Boğdan 01 yıl (1595 only) Boğdan prensliği yeniden otonom özerk prenslik yapıldı.
Nahçivan Eyaleti Nahçıvan/Nahcivan 01 yıl (1603 only) possibly never separate from Yerevan
Poti Faş ? yıl (1579–?) Trabzon Eyaletine katıldı.
Sana Eyaleti San’a 02 yıl (1567–1569) 1569 yılında Yemen Eyaletine katıldı.
Şamahı Şamahı 01 yıl (1583 only) Diğer adı Şirvan
Zigetvar Zigetvar 04 yıl (1596–1600) Daha sonra Kanije eyaletine bağlandı
Şirvan Eyaleti Şirvan 26 yıl (1578–1604) overseen by a serdar [chief] rather than a beylerbeyi
Tebriz Eyaleti Tebriz 18 yıl (1585–1603)
Tiflis Eyaleti Tiflis 08 yıl (1578–1586) probably replaced by Gori after 1586
Eflak Prensliği Eflak 01 year (1595 only) Bir Osmanlı devleti vasalıdır.
Revan Eyaleti Erivan 21 yıl (1583–1604) Daha sonra Van Eyaletine dahil edildi.
Zebid Eyaleti Zebit 02 yıl (1567–1569) Yemen Eyaletine dahil edildi.
1609 yılındaki Eyaletler
1609 yılında Osmanlı devletinde 42 eyalet bulunmaktadır.
Eyaletin adı Osmanlıca ve Türkçe adı Kalma süresi
Habeş Eyaleti Habeş 313 yıl (1554–1867) Kızıldenizin güneyindeki eyalet. Mekke ve Medineyi kısmen kapsamaktadır. 1867′den itibaren Mısır Hidivliğine verildi.
Adana Eyaleti آضنه Ażana (Adana) 257 years (1608–1865)
Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti Cezayir-i Bahr-i Sefid 329 years (1535–1864) Domain of the Kapudan Pasha (Lord Admiral); Also called Denizi or Denizli, later Vilayet of the Archipelago
Halep Eyaleti حلب Ḥaleb (Halep) 330 yıl (1534–1864)
Cezayir Eyaleti جزاير غرب Cezâyîr-i Ġarb (Cezayir Garp) 313 yıl (1517–1830)
Anadolu Eyaleti Anadolu 434 years (1393–1827)
Bağdat Eyaleti بغداد Baġdâd (Bağdat) 326 years (1535–1861)
Basra Eyaleti بصره Baṣra (Basra) 326 yıl (1538-1864)
Bosna Eyaleti Bosna 344 yıl (1520–1864)
Budin Eyaleti Budin 145 yıl (1541–1686)
Kıbrıs قبرص Ḳıbrıṣ (Kıbrıs) 092 yıl (1571-1660; 1745-1748)
Diyâr-ı Bekr Eyaleti دياربكر Diyârbekir(Diyarbakır) 352 yıl (1515–1867)
Eğri Eyaleti اكر Egir (Eğri) 065 yıl (1596–1661)
Mısır Eyaleti مصر Mıṣır (Mısır) 350 yıl (1517–1867)
Erzurum Eyaleti Erzurum 350 yıl (1514–1864)
Al-Hasa Eyaleti Lahsa 112 years (1551–1663) Seldom directly ruled
Kefe (Theodosia) Kefe 206 yıl (1568–1774)
Kanije Eyaleti Kanije 088 yıl (1600–1688)
Karaman Eyaleti Karaman 381 yıl (1483–1864)
Kars Eyaleti Kars 024 years (1580–1604) Merged with Samtskhe in 1604. Finally bounded to *Erzurum Eyalet in 1845.
Dulkadir Eyaleti Maraş, Dulkadır 343 yıl (1521–1864)
Musul Eyaleti Musul 347 yıl (1517–1864)
Rakka Eyaleti Rakka 270 yıl (1594–1864)
Rumeli Eyaleti Rumeli 464 yıl (1362–1826) Anadolu’dan sonra büyük eyalettir. Rumeli’de bulunmaktadır.
Çıldır Eyaleti Çıldır 267 years (1578–1845) Ahıska’nın ele geçirilmesiyle kurulmuştur. Ahıska 1829 yılında Rusya’nın eline geçmiş, başkenti Oltu’ya taşınmıştır.
Şehrizor Şehrizor -308 yıl (1554–1862) - Silistre EyaletisonraÖzü Eyaleti Silistre 145 yıl (1541–1686) Later sometimes calledOchakiv(Özi); İlk beylerbeyi Kırım Hanıdır.
Rum Eyaleti Sivas 466 yıl (1398–1864)
Şam Şam 348 yıl (1516–1864)
Temeşvar Eyaleti Tımışvar (Temeşvar) 164 yıl (1552–1716)
Trabzon Eyaleti,Lazistan Trabzon 403 yıl (1461–1864)
Trablusşam Eyaleti(Doğu Trablus) Trablus-ı Şam (Trablusşam) 294 yıl (1570–1864)
Trablusgarp Eyaleti(Batı Trablus) Trablus-ı Garb (Trablusgarp) 313 yıl (1551-1864)
Tunus Eyaleti Tunus 340 yıl (1524–1864)
Van Eyaleti Van 316 yıl (1548–1864)
Yemen Eyaleti Yemen 152 yıl (1517–1635; 1830–1864)
Kurulanlar 1609–1683
Eyalet adı Osmanlı döneminde adı Kalma süresi
Girit Eyaleti Girit 198 yıl (1669–1867)
Mora Mora 181 yıl (1620–1687) ve (1715–1829) originally part of Aegean Archipelago Province
Podolia Podolya 027 yıl (1672–1699) overseen be several serdars [chiefs] rather than a beylerbeyi
Sidon Sayda 181 yıl (1660–1841)
Uyvar Eyaleti Uyvar 022 yıl (1663–1685)
Varat Eyaleti Varat 031 yıl (1661–1692)
Kurulanlar 1683-1864
Eyaletin adı Osmanlı döneminde adı Kalma süresi
Edirne Eyaleti Edirne 38 years (1826–1864)
Manastır Eyaleti Manastır 38 years (1826-1864)
Selanik Eyaleti Selanik 38 years (1826-1864)
Aydın Eyaleti Aydın 38 years (1826-1864)
Ankara Eyaleti Ankara 37 years (1827-1864)
Kastamonu Eyaleti Kastamonu 37 years (1827-1864)
Hersek Eyaleti Hersek 18 years (1833–1851)
Hüdavendigâr Eyaleti Hüdavendigâr 26 years (1841-1867)
Karesi Eyaleti Karesi 02 years (1845-1847)
Niş Eyaleti Niş 18 years (1846–1864)
Vidin Eyaleti Vidin 18 years (1846–1864)
Osmanlı Eyaletleri
Osmanlı Devletinde 250′den fazla eyalet vardır. 5 tane özerk bölge vardır. 1864′te kabul edilen Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tüm eyaletler vilayete çevrilmiştir.
1609′dan sonra yıkılan ve 1609′den önce kurulan eyaletler burada belirtilmiştir.
Eyaletin adı Osmanlıca ve Türkçe adı Kalma süresi
Abhazya Eyaleti Abhaz ? yıl (1578–?) also called Sohumkale or Gürcistan and included Megrelya and Imeretia as well as modern Abhazya – nominally annexed but never fully conquered
Ahıska Paşalığı Ahıska ? yıl (1603–?) either split from or coextensive with Samtskhe
Dağıstan Eyaleti Dağıstan ? yıl (1578–?) also called Demirkapı – assigned a serdar [chief] rather than a beylerbeyi
Dmanisi Tumanis ? yıl (1584–?)
Ganja Gence 16 yıl (1588–1604)
Gori Gori ? yıl (1588–?) probably replaced Tiflis after 1586
Győr Yanık 04 yıl (1594–1598)
Kakheti Kaheti ? yıl (1578–?) Kakhetian king was appointed hereditary bey
Lazistan ? yıl (1574–?)
Lorri Lori ? yıl (1584–?)
Moldovya Boğdan 01 yıl (1595 only) Boğdan prensliği yeniden otonom özerk prenslik yapıldı.
Nahçivan Eyaleti Nahçıvan/Nahcivan 01 yıl (1603 only) possibly never separate from Yerevan
Poti Faş ? yıl (1579–?) Trabzon Eyaletine katıldı.
Sana Eyaleti San’a 02 yıl (1567–1569) 1569 yılında Yemen Eyaletine katıldı.
Şamahı Şamahı 01 yıl (1583 only) Diğer adı Şirvan
Zigetvar Zigetvar 04 yıl (1596–1600) Daha sonra Kanije eyaletine bağlandı
Şirvan Eyaleti Şirvan 26 yıl (1578–1604) overseen by a serdar [chief] rather than a beylerbeyi
Tebriz Eyaleti Tebriz 18 yıl (1585–1603)
Tiflis Eyaleti Tiflis 08 yıl (1578–1586) probably replaced by Gori after 1586
Eflak Prensliği Eflak 01 year (1595 only) Bir Osmanlı devleti vasalıdır.
Revan Eyaleti Erivan 21 yıl (1583–1604) Daha sonra Van Eyaletine dahil edildi.
Zebid Eyaleti Zebit 02 yıl (1567–1569) Yemen Eyaletine dahil edildi.
1609 yılındaki Eyaletler
1609 yılında Osmanlı devletinde 42 eyalet bulunmaktadır.
Eyaletin adı Osmanlıca ve Türkçe adı Kalma süresi
Habeş Eyaleti Habeş 313 yıl (1554–1867) Kızıldenizin güneyindeki eyalet. Mekke ve Medineyi kısmen kapsamaktadır. 1867′den itibaren Mısır Hidivliğine verildi.
Adana Eyaleti آضنه Ażana (Adana) 257 years (1608–1865)
Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti Cezayir-i Bahr-i Sefid 329 years (1535–1864) Domain of the Kapudan Pasha (Lord Admiral); Also called Denizi or Denizli, later Vilayet of the Archipelago
Halep Eyaleti حلب Ḥaleb (Halep) 330 yıl (1534–1864)
Cezayir Eyaleti جزاير غرب Cezâyîr-i Ġarb (Cezayir Garp) 313 yıl (1517–1830)
Anadolu Eyaleti Anadolu 434 years (1393–1827)
Bağdat Eyaleti بغداد Baġdâd (Bağdat) 326 years (1535–1861)
Basra Eyaleti بصره Baṣra (Basra) 326 yıl (1538-1864)
Bosna Eyaleti Bosna 344 yıl (1520–1864)
Budin Eyaleti Budin 145 yıl (1541–1686)
Kıbrıs قبرص Ḳıbrıṣ (Kıbrıs) 092 yıl (1571-1660; 1745-1748)
Diyâr-ı Bekr Eyaleti دياربكر Diyârbekir(Diyarbakır) 352 yıl (1515–1867)
Eğri Eyaleti اكر Egir (Eğri) 065 yıl (1596–1661)
Mısır Eyaleti مصر Mıṣır (Mısır) 350 yıl (1517–1867)
Erzurum Eyaleti Erzurum 350 yıl (1514–1864)
Al-Hasa Eyaleti Lahsa 112 years (1551–1663) Seldom directly ruled
Kefe (Theodosia) Kefe 206 yıl (1568–1774)
Kanije Eyaleti Kanije 088 yıl (1600–1688)
Karaman Eyaleti Karaman 381 yıl (1483–1864)
Kars Eyaleti Kars 024 years (1580–1604) Merged with Samtskhe in 1604. Finally bounded to *Erzurum Eyalet in 1845.
Dulkadir Eyaleti Maraş, Dulkadır 343 yıl (1521–1864)
Musul Eyaleti Musul 347 yıl (1517–1864)
Rakka Eyaleti Rakka 270 yıl (1594–1864)
Rumeli Eyaleti Rumeli 464 yıl (1362–1826) Anadolu’dan sonra büyük eyalettir. Rumeli’de bulunmaktadır.
Çıldır Eyaleti Çıldır 267 years (1578–1845) Ahıska’nın ele geçirilmesiyle kurulmuştur. Ahıska 1829 yılında Rusya’nın eline geçmiş, başkenti Oltu’ya taşınmıştır.
Şehrizor Şehrizor -308 yıl (1554–1862) - Silistre EyaletisonraÖzü Eyaleti Silistre 145 yıl (1541–1686) Later sometimes calledOchakiv(Özi); İlk beylerbeyi Kırım Hanıdır.
Rum Eyaleti Sivas 466 yıl (1398–1864)
Şam Şam 348 yıl (1516–1864)
Temeşvar Eyaleti Tımışvar (Temeşvar) 164 yıl (1552–1716)
Trabzon Eyaleti,Lazistan Trabzon 403 yıl (1461–1864)
Trablusşam Eyaleti(Doğu Trablus) Trablus-ı Şam (Trablusşam) 294 yıl (1570–1864)
Trablusgarp Eyaleti(Batı Trablus) Trablus-ı Garb (Trablusgarp) 313 yıl (1551-1864)
Tunus Eyaleti Tunus 340 yıl (1524–1864)
Van Eyaleti Van 316 yıl (1548–1864)
Yemen Eyaleti Yemen 152 yıl (1517–1635; 1830–1864)
Kurulanlar 1609–1683
Eyalet adı Osmanlı döneminde adı Kalma süresi
Girit Eyaleti Girit 198 yıl (1669–1867)
Mora Mora 181 yıl (1620–1687) ve (1715–1829) originally part of Aegean Archipelago Province
Podolia Podolya 027 yıl (1672–1699) overseen be several serdars [chiefs] rather than a beylerbeyi
Sidon Sayda 181 yıl (1660–1841)
Uyvar Eyaleti Uyvar 022 yıl (1663–1685)
Varat Eyaleti Varat 031 yıl (1661–1692)
Kurulanlar 1683-1864
Eyaletin adı Osmanlı döneminde adı Kalma süresi
Edirne Eyaleti Edirne 38 years (1826–1864)
Manastır Eyaleti Manastır 38 years (1826-1864)
Selanik Eyaleti Selanik 38 years (1826-1864)
Aydın Eyaleti Aydın 38 years (1826-1864)
Ankara Eyaleti Ankara 37 years (1827-1864)
Kastamonu Eyaleti Kastamonu 37 years (1827-1864)
Hersek Eyaleti Hersek 18 years (1833–1851)
Hüdavendigâr Eyaleti Hüdavendigâr 26 years (1841-1867)
Karesi Eyaleti Karesi 02 years (1845-1847)
Niş Eyaleti Niş 18 years (1846–1864)
Vidin Eyaleti Vidin 18 years (1846–1864)
Osmanlıca Ölçü Tartı Birimleri
Osmanlı Ölçü Birimleri Suyun debisinin ölçülmesinde kullanılan ölçü birimleri ; Su kaynağının debisinin ölçülmesinde birim olarak "lüle" kullanılmıştır. 1 lüle yaklaşık olarak 26 mm çapında bir borudur ve dakikada 36 litre su akıtır. Günlük yaklaşık 52 m3 su olarak kabul edilir. Şehir içinde yer alan su taksim istasyonlarında bulunan dağıtım sandıklarında kullanılan boruların günlük debisi ise dağıtım yapılan bölgenin ihtiyacına göre ayarlanmıştır ve aşağıdaki gibidir. 1 Hilal 0,5625 lt/Dak. (Günde-0,81 m3) Çuvaldız 1,125 lt/Dak. (Günde-1,62 m3) 1 Masura 4,5 lt/Dak. (Günde-6,48 m3) 1 Kamış 9 lt/Dak. (Günde-12,96 m3) 1 Lüle 36 lt/Dak. (Günde- 51,84 m3 ~ 52 m3) Uzunluk ölçüleri ; Uzunluk ölçü birimi olarak "arşın" kullanılmış olmakla beraber , çarşı arşını ile mimar arşını ( Zira-ı Mimari / Zira ) ve dolayısıyla alt birimleride birbirinden farklıdır. Çarşı ölçüleri 1 Arşın 0,6858 mt. 1 Rub (urub) 0,0857 mt. (1/8 Arşın) 1 Kerrab (Kirâh) 0,0428 mt. (1/16 Arşın) 1 Endaze 0,6525 mt. Mimar ölçüleri 1 Arşın (Zira) 0,757738 mt. 1 Parmak (1/24 zira) 0,031572 mt. 1 Hat (1/12 parmak) 0,002631 mt. 1 Nokta (1/12 hat) 0,000219 mt. Çarşı ölçü birimi ve 68,58 cm'e karşılık gelen Arşın ölçü birimi ile yine bir çarşı ölçü birimi olan ve 65,25 cm'e karşılık gelen Endaze ölçüleri birbirlerine çok yakın değerlerdedir. Ağırlık ölçüleri ; 1 Çeki (4 Kantar) 225,79832 kg. 1 Kantar (44 Okka) 56,44958 kg. 1 Batman (6 Okka) 7,69767 kg. 1 Okka/Kıyye (400 Dirhem) 1,282945 kg. 1 Dirhem 3,2073625 gr. 1 Miskal 4,5819464 gr. 7 Miskal (10 Dirhem) 32,073625 gr. 1 Denk (1/4 Dirhem) 0,80184 gr. 1 Kırat (1/4 denk) 0,20046 gr. 1 Buğday (1/4 kırat) 0,05011 gr. Mehmet İzzet'in 1912 baskısı İlm-i Hisab kitabına göre ise ağırlık ölçüleri farklı tarif edilmektedir. Evzan-ı Kebire ( Büyük ağırlık ölçüleri) ; 1 Çeki 225,978 kg. 1 Kantar 56,450 kg. 1 Batman 7,692 kg. 1 Kıyye 1,282 kg. Evzan-ı Mutavassıta ( Orta ağırlık ölçüleri) ; 1 Dirhem 3,207 gr. 1 Miskal 4,810 gr. ( 1,5 Dirhem ) 1 Denk 0,80175 gr. ( 1/4 Dirhem ) Evzan-ı Hafife ( Hafif ağırlık ölçüleri) ; 1 Kırat 0,20043 gr. ( 1/4 Denk ) 1 Bağdadi 0,0501 gr. ( 1/4 Kırat ) 1 Fitil 0,0125 gr. ( 1/4 Bağdadi ) 1 Nakir 0,00626 gr. ( 1/2 Fitil ) 1 Kıtmır 0,00313 gr. ( 1/2 Nakir ) 1 Zerre 0,00156 gr. ( 1/2 Kıtmır ) Alan Ölçüleri ; 1 Hektar = ( 11 Dönüm ) = 10.105,337 m2 = ( 17.600 zirakare ) 1 Dönüm = ( 4 Evlek ) = 918,667 m2 = ( 1.600 zirakare ) = ( 40 x 40 zira ) 1 Evlek = 229,666 m2 = ( 400 zirakare ) = ( 20 x 20 zira ) 1 Zirakare= 0,57416 m2
13 Nisan 2013 Cumartesi
9 Nisan 2013 Salı
Osmanlıca Çorum Yapı Kitabesi
Osmanlıca Çorum Yapı Kitabesi: Çorum saat kulesi Osmanlıca kitabesi.
Şehin şah-ı cihan Abdulhamit han'ı kerem karın
Ferikan-ı kiramından Hasan paşa hem-şanı
muvaffak eylesin her dem anı ameline Mevla
Saat Kulesi ez-cümle hayrat-ı güzininden
yapıldı yümn ü evferle bu şehri eyledi ihya
çikıp vakt-i eşrefte yazıldı babına tarih
bu mi'kat celili yaptı bak lütf-u Hasan Paşa
sene 1312
Osmanlıca Yapı Kitabesi
Osmanlıca Yapı Kitabesi: Ağa Kapısı Fetvahane Olunca Giriş Kapısı Üzerine Yerleştirilen, Metni Keçecizade'ye Ait Kitâbe.
Sultan II. Mahmud'un Ağa Kapısı'nın Fetvahaneye çevrilmesine dair Hatt-ı Hümayunu sonrası Şeyhülislam tam Ağa Kapısı’na taşınacakken çıkan Hocapaşa yangını ile İstanbul’un pek çok mahallesi ve Bâbıâli zarar gördü. Bunun üzerine Fetvahane bir süre Babıâli olarak kullanıldı. Bâbıâli’nin eski yerine taşınması üzerine yaklaşık 1 yıllık gecikmeyle Şeyhülislam ve mahiyeti de artık eskiden Ağa Kapısı denilen Fetvahaneye yerleşti.
Yüzyıllarca Yeniçeri ocağının en büyük generaline ikametgâh olmuş, türlü ihtilal ve ayaklanmaların ev sahibi mekân Şeyhülislamlara tahsis edilince şair Keçecizâde İzzet Molla tün bu tarihi safahatı resmeden bir şiir kaleme aldı.
Bu şiir eski Ağa Kapısı yeni Fetvahane olan mekanın giriş kapısı üzerine Yesarizade Mustafa İzzet’in hattıyla büyük bir kitâbe olarak yerleştirildi.
Sultan II. Mahmud'un Ağa Kapısı'nın Fetvahaneye çevrilmesine dair Hatt-ı Hümayunu sonrası Şeyhülislam tam Ağa Kapısı’na taşınacakken çıkan Hocapaşa yangını ile İstanbul’un pek çok mahallesi ve Bâbıâli zarar gördü. Bunun üzerine Fetvahane bir süre Babıâli olarak kullanıldı. Bâbıâli’nin eski yerine taşınması üzerine yaklaşık 1 yıllık gecikmeyle Şeyhülislam ve mahiyeti de artık eskiden Ağa Kapısı denilen Fetvahaneye yerleşti.
Yüzyıllarca Yeniçeri ocağının en büyük generaline ikametgâh olmuş, türlü ihtilal ve ayaklanmaların ev sahibi mekân Şeyhülislamlara tahsis edilince şair Keçecizâde İzzet Molla tün bu tarihi safahatı resmeden bir şiir kaleme aldı.
Bu şiir eski Ağa Kapısı yeni Fetvahane olan mekanın giriş kapısı üzerine Yesarizade Mustafa İzzet’in hattıyla büyük bir kitâbe olarak yerleştirildi.
1. Devleti dâim ola hazret-i Han Mahmud’un / Sâyesinde olup âsûde hemîşe ulemâ /
Seyf ü hâmeyle idüp destini Mevlâ teyîd / Bir eline kılıç aldı bir eline Fetva
2. Hakk-ı nimet ne imiş bilmeyenlerin hali budur / Âb-ı tîğ u kalemi kıldı ocağı itfâ /
Nice nush itdiler ol şirzime-i mekrûha / Ulemanın sözünü eylemediler isgâ
3. Âkibet yerlerin Allah nasîb etti bize / Dar-ı Fetvaları itmiş idi anlar yağma /
Ömrü olcukça mübarek ide bi’l-istihkâk / Müfti-i a’lem olan Tahir efendi’ye Hüdâ
4. Nûr-ı adli ile mahv itti zalâm-ı zulmü / Rûz u şeb eyleyelimn hüsrev-i devrâna dua /
Melce-i ümmet ide haşre kadar bâbını Hak / Dura ol şâh-ı cihân tâ dura şer’-i Mevlâ
5. Hâk-i pây-i şeh-i devrâna teşekkür kıldı / İki cevher gibi tarihle izzet-i füzelâ /
Ağa Kapısı’nı virdi bize Sultan Mahmud / Bâb-ı tezvir idi hak kıldı makam-ı iftâ (1241)
1 Nisan 2013 Pazartesi
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)