Bismillahirrahmanirrahim
MA’KILİ
Ma’kıl lügatte “kale gibi sığınılacak yer” veya “sarp yer” olarak tanımlanır. Ma’kıli yazıda harflerin tamamının düz köşeli hendesi ve donuk olduğu bir yazıdır. Bu yüzden sertlik ve katılık ifade eder.
Sarp ve kübik bir yazı olduğu için gözlü ve başlı harfler hep muntazam kare formundadırlar. Her harf değilse de çoğu harfler dört hareketten meydana gelirler. Bu yüzden Hatt-ı Satrancıli denilmiştir. Ma’kıli yazı İnce Ma’kıli ve Kalın Ma’kıli ( Celi Ma’kıli) olmak üzere iki çeşittir.
Nakış aletleri yardımı ile meydana getirilen bu yazı türü İslamdan once anıt yazısı olarak kullanılmıştır. İslamiyetten sonra da anıt yazısı olarak kullanımı devam etmiş, dik ve köşeli olmasından dolayı el ve kalem ile yazmakta zorluk çekilmiştir.
Bu zorluk nedeniyle, İslamın ilk yıllarında resmi olmayan yazışmalarda kullanılan Şami (Nebati ) yazı ile Ma’kıli yazının terkibinden Kur’an-ı Kerim’in yazılmasında kullanılan Mensub yazı elde edildi.
Ma’kıli yazı Kufi yazının bir çeşidi gibi değerlendirilse de tamamen düz, köşeli ve geometrik karakteri ve kalemle yazılarak değil de aletler yardımı ile çizilerek meydana getirilmesi onu Kufi’den ayıran özellik arasında sayılabilir. İslamdan öncede taşa hakkedilerek kitabelerde kullanıldığı, hatta Kufi’nin bu yazının sert ve köşeli taraflarının giderilmesi ile elde edildiği rivayetler arasındadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Yorumunuzu yazınız...